به گفته سازمان جهانی بهداشت، سالانه بیش از ۷۰۰۰۰۰ نفر به دلیل خودکشی جان خود را از دست می‌دهند. خودکشی چهارمین عامل مرگ‌ومیر در بین جوانان ۱۵ تا ۱۹ ساله و همچنین بزرگسالان است. خودکشی علل فراوانی دارد و تصمیم به انجام آن، با علائم خودکشی همراه است. علائم خودکشی مشخصه‌هایی هستند که با آنها می‌توان تمایل یک فرد به خودکشی را مورد سنجش قرارداد. اگر علائم خودکشی در شخصی دیده یا تشخیص داده شود، آن فرد سریعاً باید از اقدامات بعدی پیشگیری کند. تیم مشاورمود با مشاوره بالینی می‌تواند به شما عزیزان در رابطه با علائم خودکشی و پیشگیری از خودکشی کمک کند. در ادامه با ما همراه باشید تا با دلایل و علائم خودکشی بیشتر آشنا شوید.
خودکشی و دلایل آن
خودکشی، به عمل پایان‌دادن زندگی توسط خود شخص گفته می‌شود. این عمل می‌تواند دلایل و انگیزه‌های فراوان داشته باشد. در بین افراد مشهور جهان که مردم اغلب خیال می‌کنند آنها زندگی راحت و پر از آرامشی دارند، خودکشی به‌کرات دیده شده است. این نشانگر آن است که دلایل و علائم خودکشی می‌تواند بسیار عمیق‌تر و جدی‌تر از آن چیزی باشد که فکرش را می‌کنید. نادیده‌گرفتن دلایل و علائم خودکشی می‌تواند اثرات زیان باری به همراه داشته باشد. در ادامه به دلایل و علائم اصلی خودکشی خواهیم پرداخت و اگر احساس می‌کنید که خودتان یا اطرافیانتان دارای علائم خودکشی هستید، فوراً باید به دنبال راه حلی برای آن باشید و سریعا از متخصص مشاوره بگیرید. و از اقدامات بعدی پیشگیری کنید.
دلایل خودکشی
خودکشی دلایل فراوانی دارد و علائم خودکشی تقریباً در تمام موارد مشترک است. از اصلی‌ترین دلایل خودکشی می‌توان به بیماری های روانی اشاره کرد. در پایین به بیماری های روانی و اختلالات خلقی که از دلایل اصلی خودکشی هستند و می‌توانند منجر به بروز علائم خودکشی و در نهایت خودکشی در افراد شوند اشاره شده است:
افسردگی: در اکثر موارد، علائم خودکشی را می‌توان در افسردگی یافت. افسردگی یکی از دلایل اصلی خودکشی در جهان است. این اختلال روانی که شامل غم و اندوه و بی‌میلی نسبت به زندگی و عدم لذت بردن و نداشتن اشتیاق نسبت به همه چیز است، در موارد شدید می‌تواند باعث خودکشی شود. اگر فردی به دنبال درمان افسردگی خود باشد، از عوامل و علائم خودکشی فرد به مرور کاسته می‌شود. با مراجعه به مطلبی که درگذشته تحت عنوان درمان افسردگی در مشاورمود منتشر شده است، می‌توان با درمان افسردگی از خودکشی پیشگیری نمود.
اختلال شخصیت مرزی: افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، ثباتی در رفتار، خلق، عواطف، روابط و احساسات خود ندارند. در واقع آنها بر روی لبه مرز هستند و در یک چشم به هم زدن رفتارشان عوض می‌شود. برای مثال در یک لحظه شاد و خوشحال هستند و بلافاصله در لحظه‌ای دیگر غمگین و ناراحت می‌شوند. این افراد مستعد بروز علائم خودکشی و افکار خودکشی هستند.
اختلال دو قطبی: در اختلال دو قطبی افراد در دوره هایی از زندگی بسیار شاد هستند و انرژی بسیار زیادی دارند (شیدایی یا مانیا) و در دوره ی دیگر این افراد احساس افسردگی و ناراحتی شدیدی می‌کنند. این تغییر خلق را اختلال دو قطبی می‌نامند. این افراد در دوره های مختلف احساس و روحیه متفاوت دارند و خلق آنها مدام دچار نوسان می‌شود و حس و حالشان تغییر می‌کند. این افراد ۱۵ برابر افراد عادی مستعد بروز علائم خودکشی و در نهایت خودکشی هستند. ونسان ونگوگ، نقاش معروف هلندی، یکی از معدود افرادی بود که به علت اختلال دو قطبی در نهایت خودکشی کرد.
اختلالات روانی و خلقی شدید اگر درمان نشوند، در نهایت می‌توانند منجر به بروز علائم خودکشی و اقدام به خودکشی شوند.مشاوره روانشناسی در مشاورمود می‌تواند برای درمان بیماری های روانی و خلقی بسیار مفید باشد.
مواردی که در بالا ذکر شد، تمام دلایل و علل خودکشی نیست. در پایین به تعدادی از دلایل و علل خودکشی که مرتبط با بیماری های روانی نیست اشاره شده است:
- تبعیض و نژادپرستی
- انواع مختلف آزار: از جمله آزار خانگی، جنسی یا فیزیکی
- سوگ و غم از دست دادن یکی از عزیزان به دلیل خودکشی
- پایان یک رابطه عاطفی یا شکست عشقی
- درد یا بیماری فیزیکی طولانی مدت یا لاعلاج
- مشکلات اقتصادی
- عدم سازگاری با یک تغییر بزرگ، مانند بازنشستگی یا تعدیل کار
- انزوا یا تنهایی
- بی‌خانمانی
- احساس بی‌کفایتی یا شکست
- اعتیاد به مواد مخدر و الکل
- بارداری، زایمان یا افسردگی پس از زایمان
- شک در مورد هویت جنسی یا جنسیتی خود
- اثرات جانبی داروها مثل داروهای ضد افسردگی
- فشار فرهنگی مانند ازدواج اجباری
- احساس ناامیدی، بی‌ارزشی، آشفتگی، انزوای اجتماعی
- دسترسی به وسایل خودکشی؛ مانند سلاح‌های گرم یا داروها
- غم ازدست‌دادن نزدیکان
- پذیرفته نشدن اعتقادات فرد در جامعه
- عدم تطابق گرایش‌های جنسی افراد بافرهنگ یا مذهب جامعه؛ مانند همجنس گرایی
- استرس طولانی‌مدت
- شکست در رسیدن به اهداف؛ مانند قهرمان نشدن یا عدم قبولی در کنکور
- به وجود آمدن ناگهانی بحران‌ها و چالش‌های جدید در زندگی
- اقدام به خودکشی قبلی
- آسیب مغزی
- آزار در دوران کودکی
- شست و شوی مغزی حاصل از اعتقادات
- تحریک توسط افراد دیگر
علائم خودکشی
علائم خودکشی مجموعه‌ای از نشانه هایی است که افراد پیش از اقدام به خودکشی از خود بروز می‌دهند. شناخت علائم خودکشی نکته‌ای حیاتی و بسیار ضروری است که همه افراد باید آنها را بدانند. اگر این علائم شناخته شوند، می‌توان از خودکشی پیشگیری نمود.
از جمله مهم‌ترین علائم خودکشی هشداردهنده می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- صحبت‌های مکرر در مورد تمایل به مردن یا خودکشی
- صحبت در مورد احساس ناامیدی یا بی‌هدفی
- صحبت در مورد احساس به دام افتادن یا دردی غیر قابل تحمل
- صحبت در مورد سربار بودن برای دیگران
- افزایش ناگهانی در مقدار مصرف الکل یا مواد مخدر
- رفتار مضطرب، آشفته یا بی‌پروا
- کم خوابی و بی خوابی و یا خواب زیاد و طولانی
- کناره‌گیری یا احساس انزوا
- ابراز خشم یا صحبت در مورد انتقام‌جویی
- نوسانات خلقی شدید
- صحبت درمورد دلیلی برای زندگی نداشتن
- صحبت درمورد احساس پوچی
- به دنبال راهی برای پایان دادن به زندگی خود؛ مانند جستجوی اینترنتی روش های خودکشی
- جستجوی مکرر مطالبی درمورد خودکشی و علائم خودکشی
- کناره‌گیری از فعالیت‌ها
- ملاقات یا تماس با مردم برای خداحافظی
- پرخاشگری و خستگی
- بی علاقگی و بی میلی نسبت به همه چیز
- صحبت درمورد احساس گناه و شرم بزرگ
- انجام‌دادن تحقیقات درمورد مرگ
- کم‌خوری و پرخوری
- احساس درد فیزیکی مانند سردرد، دل‌درد و…. بدون دلیل خاصی
- گریه‌های بدون دلیل
- ریسک پذیری و بی احتیاطی؛ مثل رانندگی با خطر زیاد
- ترک فعالیت هایی که قبلاً مهم بودند
- خود آزاری یا خود زنی
- واگذاری اموال و وسایل، به‌ویژه آنهایی که برای شخص اهمیت ویژه‌ای دارد
- داشتن افکار خودکشی؛ مانند اینکه چگونه و در کجا خودکشی صورت گیرد
لازم به ذکر است که علاوه بر موارد گفته شده در بالا، افت تحصیلی، رفتار تهاجمی، فرار از خانه، کناره‌گیری از خانواده و دوستان و بی‌توجهی به‌ظاهر شخصی می‌تواند از علائم خودکشی در نوجوانان باشد.
پیشگیری از خودکشی
با علائم خودکشی آشنا شدیم. اما پرسش اصلی اینجاست که پس از آشکار شدن علائم خودکشی چه باید کرد؟ اگر علائم ذکر شده در افراد و یا نزدیکانشان دیده شود، باید اقدامات پیشگیرانه‌ای صورت گیرد که به پیشگیری از خودکشی معروف است. این اقدامات شامل موارد زیر است:
- محدودکردن دسترسی به وسایل خودکشی (مانند آفت‌کش‌ها، اسلحه گرم، داروهای خاص)
- پرورش مهارت های زندگی اجتماعی – عاطفی در نوجوانان
- شناسایی، ارزیابی، مدیریت و پیگیری زودهنگام هر فردی که تحت تأثیر رفتارهای خودکشی قرار گرفته است.
- صحبت کردن با فردی که تصمیم به خودکشی گرفته است. خیلی از افراد به اشتباه خیال می‌کنند که اگر با افرادی که قصد خودکشی دارند صحبت کنند، آنها به حرفشان اهمیتی نمی‌دهند و یا بیشتر به خودکشی فکر می‌کنند
- مراقبت‌های بالینی مؤثر برای اختلالات روانی، جسمی و مصرف مواد
- درمان اختلالات روانی و خلقی
- برقراری ارتباطات اجتماعی قوی با حمایت خانواده و جامعه
- باورها و اعتقاداتی که کمک جویی را تشویق می‌کنند، رفتار خودکشی را منع می‌کنند و یا احساس عزت نفس و هدف در زندگی ایجاد می‌کنند
- درمان شناختی رفتاری (CBTمی تواند به افراد کمک کند، روش های جدیدی را برای مقابله با تجربیات استرس زا بیاموزند. CBT به افراد کمک می کند تا الگوهای فکری خود را بشناسند و در صورت بروز افکار خودکشی، اقدامات جایگزین را در نظر بگیرند. این روش با مشاوره پیگیری می شود.)
- تقویت مهارت های حل مسئله و حل تعارض
- امید به زندگی و افزایش اعتماد به نفس در طرف مقابل
نکته: اگر علائم خودکشی را در شخصی متوجه شدید، با او حرف بزنید و به صحبت های او گوش کنید و نگرانی های او را جدی بگیرید. از پرسیدن سوال در مورد برنامه های آنها نترسید. اجازه دهید بدانند که شما اهمیت می دهید، و آنها تنها نیستند. با آنها بحث نکنید و سرشان داد نزنید. درمورد شخص به هیچ وجه قضاوت نکنید و او را جدی بگیرید. آنها را تشویق کنید که فوراً از یک متخصص آگاه برای مشاوره کمک بگیرند. می توانید آنها را برای مشاوره آنلاین آماده کنید.
ممنون از این که تا انتهای مقاله با ما همراه بودید.
