بررسی درمان ترس در کودکان
امروز می‌خواهیم با همراهی تیم مشاورمود در خصوص درمان ترس در کودکان با یکدیگر صحبت کنیم. تا انتهای این مقاله همراه ما باشید. این روزها ترس در کودکان یکی از دغدغه‌های اساسی والدین است. به همین جهت والدین سعی دارند با مشاوره روانشناسی و روش‌های مشابه فرزندان خود را درمان کنند. به جهت اهمیت موضوع تصمیم گرفتیم تا ابعاد مختلف قضیه را در یک مقاله بررسی کنیم. ترس ها را می‌توان به عنوان بخش جدایی ناپذیر زندگی کودکان دانست. مثلا حین رعد و برق می‌بینیم که کودک در پشت کاناپه قایم می‌شود. گاهی کودکان اطمینان دارند که چیزی شبیه یک هیولا داخل کمد قرار دارد. زمانی که این ترس ها به شکل شدیدتری خود را نشان می‌دهند، والدین نگرانی بیشتری پیدا می‌کنند. گاهی آن‌ها سعی می‌کنند به کودک بفهمانند که چیزی برای ترسیدن وجود ندارد.
برای درمان ترس در کودکان باید به گونه ای عمل شود که اعتماد به نفس و استقلال کودک در مقابله با ترس‌های مختلف حفظ شود. یکی از راه های مقابله با ترس بحث خود تنظیمی است. در این بحث به مطالبی که بیان می‌کنیم توجه کنید. یکی از دغدغه های ما به عنوان پدر یا مادر این است که به کودکان خود کمک کنیم تا شجاع تر باشند. کلید این شجاعت یک نوع مهارت خاص تحت عنوان خود تنظیمی است. در ادامه خودتنظیمی را بیشتر توضیح می‌دهیم. خودتنظیمی را به نوعی می‌توان توانایی پذیرش و مدیریت احساسات و رفتارهای فردی دانست. با این مهارت فرد به راحتی می‌تواند در مورد خودش حرف بزند، احساساتش را بیان کند و… . بیشتر افراد در سنین بزرگسالی چنین مهارتی را در زندگی کسب می‌کنند. در مورد کودکان این مهارت بسیار کمتر دیده می‌شود.
مهارت‌های درمان ترس در کودکان
برای درمان ترس در کودکان همانطور که قبلا هم اشاره کردیم خودتنظیمی لازم است. در واقع برای کودکان ایجاد چنین مهارتی نیاز به صرف زمان، تمرین و فراهم کردن فضای یادگیری توسط والدین دارد. در حقیقت والدین باید شرایطی را برای کودکان ایجاد کنند که آن‌ها بتوانند به تجربه های جدید دست پیدا کنند و با ترس هایشان رو به رو شوند. شما به عنوان والدین باید بگذارید که کودک با ترس های خود رو به رو شود. به اصطلاح روانشناسان از ترس آن‌ها نترسید. در این روش میتوانید از راه های درمان هراس استفاده کنید. گاهی اوقات می‌توان ترسیدن را به عنوان بخشی از طبیعت و سلامت فردی کودک در نظر گرفت. اما در حقیقت گاهی پیش می‌آید که بچه‌ها در دوران کودکی خود با چیزهایی رو به رو می‌شوند که برایشان یک تهدید محسوب می‌شود.
به منظور درمان ترس در کودکان ما باید نیازهای عاطفی کودکان و احساسات آنان را درک کنیم. برای اینکه بتوانیم به کودکان کمک کنیم قبل از هرچیز لازم است خود را آرام کنیم تا بتوانیم تصمیمات منطقی بگیریم. به عنوان والدین باید به فرزندان خود این فرصت را بدهیم که از موقعیت های سخت گذر کنند. این کار نیز نیازمند تمرین است. زمانی که فرزند خود را در وضعیت پریشانی می‌بینید در حالت طبیعی باید سعی کنید حال او را بهتر کنید. البته اگر کودک این پیغام را در ذهن خود دریافت کند که پدر یا مادر همیشه در صحنه حاضر هستند تا به داد به او برسند ممکن است انگیزه‌‌اش برای مقابله با ترس و احساسات واقعی از بین برود. به همین جهت می‌گوییم هرگونه کمکی به کودکان باید با در نظر گرفتن استقلال آن‌ها باشد.
حفظ استقلال عاملی مهم در درمان ترس در کودکان
درمان ترس در کودکان آنقدر آسان نیست که تصور می‌کنید. ظرافت های ویژه ای دارد که باید آن‌ها را رعایت کنید. وقتی از حفظ استقلال کودک برای مقابله با ترس ها و احساسات صحبت می‌کنیم منظورمان این نیست که تمامی حمایت های خود را از او بگیریم. هدف این است که کودک را گام به گام راهنمایی کنیم تا با افزایش اعتماد به نفس آن ها در نهایت آماده‌ی مواجه شدن با ترس هایش شود. در واقع قصد ما به عنوان والدین باید این باشد که پله‌های رسیدن به آرامش را برای کودک ترسیم کنیم. در ادامه به برخی دیگر از راهکارهای عملی اشاره خواهیم کرد. باید به فرزندان خود یاد بدهید که در خصوص چیزهایی که آن‌ها را می‌ترسانند با شما آزادانه صحبت کنند. بچه ها در اغلب موارد می‌دانند که از چه چیزی می‌ترسند اما ممکن است کلمات مناسبی برای بیان آن‌ها در ذهن خود نداشته باشند.
برای اینکه منظور آن‌ها را متوجه شوید میتوانید از شیوه‌ی طرح سوال استفاده کنید. مثلا ممکن است کودک شما از حیوانی مثل سگ بترسد. در این مورد برای اینکه ترس او را از بین ببرید لازم است تا با ریشه‌ی ترس آشنا شوید. به همین جهت هم میتوانید از او سوال کنید که چه چیزی در سگ ها وجود دارد که فکر می‌کند ترسناک است. یا از او در خصوص تجربیات بدی که با سگ ها داشته است سوال بپرسید. مثلا بپرسید آیا سگ‌ها تا به حال به او حمله کرده اند یا سگ خاصی وجود دارد که او از آن سگ می‌ترسد؟ زمانی که به پاسخ چنین پرسش هایی برسید ایده های بهتری برای مقابله با ترس های فرزند خود به دست خواهید آورد.
رایج ترین ترس های کودکان
در ادامه‌ی بحث درمان ترس در کودکان جا دارد تا به برخی از رایج ترین ترس های دوران کودکی اشاره کنیم. تنها بودن، تاریکی، حیوانات بزرگ مثل سگ، ارتفاع، پزشک، صداهای بلند و مهیب، هیولاهای خیالی، کمد اتاق و… چیزهایی هستند که اغلب کودکان نسبت به آن‌ها احساس ترس دارند. هنگامی که متوجه‌ی ترس در فرزند خود شدید لازم است به او بفهمانید که او را جدی گرفته اید و ترس هایش را درک می‌کنید. واضح است که در بیشتر موارد چیزی که برای فرزندان ترسناک است برای خود ما ترسناک نیست. علیرغم این مسئله، فراموش نکنید که در گام اول باید احساسات کودک را تایید کنید. هنگامی که اعتماد کودک را جلب کردید تازه میتوانید برای مقابله با ترس به او کمک کنید.
مثلا وقتی چیز ترسناکی را به شما نشان می‌دهد، نباید به او بگویید که این که ترسناک نیست و مسیر را بدون توجه بیشتر به احساسات او ادامه دهید. سعی کنید یک طرح در ذهن خود داشته باشید. با استفاده از این طرح برای تعیین اهداف معقول و منطقی با کودکان خود کار کنید. زمانی که هدف را تعیین کردید باید در مورد مراحل رسیدن به آن ها با کودک توافق کنید و صبور باشید. مثلا اگر کودک از تاریکی اتاق برای خوابیدن می‌ترسد شب اول برای او دو قصه تعریف کنید و چراغ خواب را فقط روشن بگذارید. سپس کنار او بنشینید تا خوابش ببرد. در شب های دیگر بعد از خواندن قصه و روشن کردن چراغ خواب اتاق را ترک کنید اما پشت درب اتاق بمانید تا بخوابد. در شب های بعدی میتوانید پس از خواندن قصه درب اتاق را ببندید و از اتاق خارج شوید. شب های آینده حتی چراغ خواب اتاق را نیز خاموش و اتاق را ترک کنید.
علائم شدید ترس در کودکان و عواقب آن‌ها
برای درمان ترس در کودکان اگر علائم شدیدی را مشاهده کردید بهتر است از یک مشاوره کودک خوب کمک بگیرید. ما با فراهم کردم امکان مشاوره آنلاین شرایط را برای ارتباط با بهترین تیم درمانی فراهم کرده ایم. اگر علائمی را که در ادامه اشاره می‌کنیم شاهد بودید به سرعت به مشاوره مراجعه کنید. اولین نشانه ی حاد بودن ترس در فرزند شما این است که نگرانی وسواسی از خود نشان دهد. این موضوع نشانه اش این است که کودک بر روی موضوع ترس خود به شدت پافشاری می‌کند. حتی زمانی که عوامل محرک در محیط وجود نداشته باشند مدام در مورد عامل ترس صحبت می‌کند.
مثلا ماه ها بعد از مراجعه به پزشک همچنان مضطرب می‌شود و خاطراتش را مرور می‌کند. این ترس ها گاهی ممکن است فرزند شما را محدود کنند. منظور ما این است که کودک به دلیل ترس دیگر نمی‌تواند برخی از فعالیت ها و بازی های کودکانه را انجام دهد. مثلا اگر در پارک سگ وجود داشته باشد به دلیل وحشتی که دارد به دیدار دوستان خود در پارک و بازی با آن‌ها نمی‌رود. این ترس های شدید اگر درمان نشوند می‌توانند منجر به بروز اختلالات روانی در فرد شوند. مثلا ممکن است که کودک دچار اضطراب و یا حتی افسردگی شود. از علائم شدید افسردگی می‌توان به حملات پانیک اشاره کرد که بسیار خطرناک هم هستند. این معضلات در آینده نیز می‌توانند مشکلات بیشتری مثل کناره گیری از فعالیت های اجتماعی، نرفتن به مدرسه و… ایجاد کنند.
