از مباحث مهم در آسیب‌شناسی روانی می‌توان به اختلالات پیری اشاره کرد. بخش قابل توجهی از این اختلالات با مشاوره روانشناسی قابل درمان می‌باشند. مشاورمود، با به کارگیری آگاه ترین مشاوران در حوزه سالمندان، آماده مشاوره بالینی و سایر خدمات به سالمندان عزیز می‌باشد. در این مقاله قصد داریم تغییرات روانی مرتبط با پیری را مورد بررسی قرار دهیم.
نگاهی به تغییرات روانی مرتبط با پیری
تغییرات روانی مرتبط با پیری با تغییرات شدید شناختی همراه می‌باشد. اشکال در حافظه می‌تواند نشان‌دهنده حالت طبیعی پیری باشد. این تغییرات طبیعی را اختلال حافظه به سن یا فراموش کاری خوش خیم سالمندی می‌گویند. مشکلات روانی در افراد سالمند، با افراد جوان هیچ تفاوتی ندارد. اما باید بدانید برخی از تغییرات روانی در پیری شایع تر هستند. در دوران پیری سندرم های پارانوئید و اختلالات خلقی بیشتر می باشد. باید بدانید اختلالات روانی با بالا رفتن سن، بیشتر می‌شود.
افسردگی و تغییرات روانی مرتبط با پیری
از تغییرات روانی مرتبط با پیری می‌توان به افسردگی اشاره کرد. افسردگی یک اختلال عاطفی و روانی می‌باشد که روی افراد سالمند نیز اثر می‌گذارد. به یاد داشته باشید که افسردگی در افراد سالمند می‌تواند باعث کاهش زندگی شود و ریسک عوارض را افزایش دهد.
دلیل افسردگی در سالمندان
افسردگی از تغییرات روانی مرتبط با پیری می‌باشد و در هر سنی متفاوت می‌باشد. آمارها نشان می‌دهند که این مشکل ریشه در ژنتیک افراد دارد. اما عوامل اجتماعی، روان شناختی و بیولوژیکی را نیز نمی‌توان نادیده گرفت.
از مهم ترین عوامل افسردگی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ژنتیک و سابقه خانوادگی افسردگی
- رو به رو شدن با وقایعی تلخ در زندگی نظیر مرگ نزدیکان، قرار گرفتن در معرض سوء استفاده مانند تجاوز
- کمبود برخی مواد شیمیایی و انتقال دهنده عصبی در مغز مانند نوراپی نفرین، سروتونین
تغییرات روانی مرتبط با پیری ممکن است باعث افسردگی در سالمندان شود. این مشکلات موارد زیر را شامل می‌شود:
- اندیشیدن به مرگ
- کم تحرکی
- انزوا و گوشه نشینی
- کمبود انرژی
- مشکلات مالی
- بیماری‌های مزمن
- مرگ نزدیکان مانند خانواده
- بازنشستگی
نکته: ما باید در این مواقع کنار سالمندان باشیم و به درمان افسردگی آن ها بپردازیم.
یک سالمند افسرده چه ویژگی‌هایی دارد؟
در یک سالمند تغییرات روانی مرتبط با پیری با افسردگی همراه می‌باشد علائم افسردگی می‌تواند موارد زیر را در بر بگیرد:
- احساس کم ارزش بودن
- غمگین بودن به صورت مداوم
- خستگی بیش از حد
- تحریک پذیری
- بی تفاوتی
- عدم تمرکز
- بی تفاوتی
- گریه کردن بیش از حد
- تغییر در اشتها و بی اشتهایی
- افزایش دردهای جسمی
- صحبت کردن و فکر کردن در مورد خودکشی
- کم خوابی یا پر خوابی
تغییرات روانی مرتبط با پیری و روش‌های درمان افسردگی در سالمندان
تغییرات روانی مرتبط با پیری و افسردگی قابل درمان می‌باشد. همان‌طور که می‌دانید افسردگی دلیل مشخصی ندارد؛ بنابراین درمان یکسان برای هر فردی که مبتلا به افسردگی می‌باشد، توصیه نمی‌گردد. روش درمان افسردگی، نیاز به زمان دارد. اما به طور معمول برای کاهش علائم بیماری از دارو درمانی و ایجاد تغییر در روش زندگی استفاده می‌شود.
داروهایی که برای درمان افسردگی به کار می‌رود عبارت‌اند از:
- میرتازاپین
- مهارکننده مونوآمین اکسیداز
- بوپروپیون
- مهارکننده باز جذب سروتونین
- مهار کننده‌های بازجذب سروتونین نوراپی‌نفرین
- داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای
برای درمان افسردگی در سالمندان، تغییراتی لازم است. این تغییرات عبارت‌اند از:
- خواب شبانه منظم و کافی
- رعایت کردن یک رژیم سالم و متعادل
- ملاقات با دوستان و خانواده
- ورزش و افزایش فعالیت بدنی
- پیاده روی
- پیدا کردن یک فعالیت یا سرگرمی جدید و جذاب
شیوه‌های زیادی وجود دارد که می‌توانید برای درمان افسردگی برای فرد سالمند استفاده نمایید. برای مثال هنردرمانی یکی از این شیوه‌ها می‌باشد. هنر درمانی در حقیقت فرایندی می‌باشد که در آن تمام احساسات بیمار به شکل کاملاً خلاقانه منعکس می‌شود. یکی دیگر از روش‌های کاهش علائم افسردگی، صحبت کردن سالمند با یک روان درمانگر می‌باشد.
اضطراب یکی از تغییرات روانی مرتبط با پیری
از تغییرات روانی مرتبط با پیری می‌توان اضطراب را بر شمرد. شخص سالمند مضطرب در قیاس با شخص سالمند غیر مضطرب رضایت بسیار کمتری از زندگی خود دارد. اختلال اضطراب در میان سالمندان بسیار رایج می‌باشد. معمولاً اشخاص سالمند که مبتلا به اختلال اضطراب هستند در مورد طیف گسترده‌ای از موضوعات مثل سلامتی، خانواده و امور مالی بسیار نگران هستند. مشکلاتی مثل خستگی، تنش عضلانی و بی قراری در روحیه این افراد بسیار تأثیر می‌گذارد.
زوال عقل در سالمندان
از تغییرات روانی مرتبط با پیری می‌توان به زوال عقل اشاره کرد. زوال عقل و افسردگی در سالمندان بسیار شایع می‌باشد. این اختلال نشانه سالمندی می‌باشد. بیماری آلزایمر تقریباً ۶۰ زوال عقل را شامل می‌شود، شایع‌ترین نوع زوال عقل می‌باشد.
بهترین شیوه برای تشخیص زوال عقل این است که باید بیمار تحت درمان باشد. با افزایش سن، مغز انسان دچار تغییرات ساختاری می‌شود که می‌توان به کاهش وزن مغز، کاهش خون رسانی اشاره کرد. تغییرات روانی مرتبط با پیری شامل نقصان عملکرد شعور و حافظه کوتاه مدت نیز می‌باشد. علاوه بر این طرز تفکر و شخصیت فرد مسن نیز تغییر می‌کند. در این بیماران سلول های مغز با سرعت بسیار بیشتری نسبت به حالت طبیعی از بین می‌روند. علاوه بر این منجر به از کار افتادن حافظه می‌شود و تغییرات شخصیتی بدتر می‌شود.
زوال عقل اصطلاحی برای کاهش توانایی ذهنی می‌باشد. اختلال زوال عقل گاهی اوقات آن قدر شدید است که در زندگی روزمره فرد تاثیر زیادی می‌گذارد. از علائم آن می‌توان به پرسیدن سؤال های تکراری، جا به جا کردن وسایل و فراموش کردن جای آن ها اشاره نمود. علاوه بر این حافظه کوتاه مدت این افراد به شدت ضعیف می‌شود. با پیشرفت این بیماری، بیماران ممکن است توانایی درک مفهوم زمان و تاریخ وقایع را به کل دست بدهند. اگر زوال عقل شدیدتر شود حتی فرد قادر به شناخت اعضای خانواده خود نمی‌باشد.
پرخاشگری یکی از تغییرات روانی مرتبط با پیری
از تغییرات روانی مرتبط با پیری می‌توان پرخاشگری را نام برد. در بیشتر مواقع، پرخاشگری در سالمندان به علت خاصی رخ می‌دهد. وقتی با پرخاشگری افراد سالمند مواجه می‌شوید، سعی کنید دلیل آن را جویا شوید. اگر علت بروز پرخاشگری را پیدا کنید به راحتی می‌توانید این رفتار را درمان نمایید.
فرد سالمند ممکن است از مشکلات زیر رنج ببرد:
- یبوست
- افسردگی، استرس
- دردهای جسمی
- استراحت یا خواب بسیار کم
- تغییری در سبک زندگی
- احساس از دست دادن چیزی یا فردی که برای سالمند بسیار با ارزش بوده. به عنوان مثال فرد نزدیکی را از دست داده است.
- تداخل داروها
- احساس عمیق تنهایی و نداشتن ارتباط لازم با اشخاص دیگر
- سرو صدای بیش از حد در اتاق سالمند
اگر علائم پرخاشگری را مشاهده کردید، پیش از شروع رفتار های مشکل ساز با دلیل آن کنار بیایید. حتماً مشکل را بررسی کنید. اینکه شما هیچ تلاشی را برای بهبود حال سالمند خود نکنید باعث می‌شود اوضاع بدتر شود. یک روان درمانگر یا روانکاوی می‌تواند در شناسایی علائم به شما کمک فراوان کند. او می‌تواند سالمند پرخاشگر را معاینه پزشکی نماید تا هر مشکلی که باعث پرخاشگری و تحریک شود بررسی کند.
تغییرات روانی مرتبط با پیری و کنار آمدن با سالمند پرخاشگر
تغییرات روانی مرتبط با پیری مانند پرخاشگری در فرد سالمند وجود دارد. علاوه بر این روش هایی وجود دارد که باید با سالمند پرخاشگر کنار بیایید.
به فرد سالمند اطمینان خاطر بدهید. آرام با او صحبت کنید. حتماً باید به ناامیدی ها و نگرانی ها او گوش دهید. سعی کنید او را درک کنید. به سالمند پرخاشگر این اجازه را بدهید تا اختیارات زندگی خودش را در زندگی داشته باشد. در کنار تمام فعالیت ها، محیط پیرامون را در ساعاتی از روز آرام و ساکت نگه دارید.
برای اینکه به امنیت فرد سالمند کمک کنید، در منزل وسایل مورد علاقه اش را در جایی نگه داری کنید که او دوست دارد. برای او موسیقی آرامش بخش بگذارید. موسیقی درمانی بسیار بر خلق و خوی فرد سالمند تاثیر می‌گذارد. موسیقی موجب می‌شود فرد اوقات شادتری را برای خود سپری کند. آمارها نشان می‌دهد گوش دادن به موسیقی موجب می‌شود دوپامین در مغز آزاد شود. علاوه بر این فرد احساس شادی و نشاط بیشتری داشته باشید. هم چنین موسیقی موجب بهبود عملکرد مغز می‌شود.
سعی کنید با فرد سالمند به پیاده روی بروید. مقدار کافئین و شکر را در نوشیدنی ها و غذاهای او به حداقل برسانید.
استفاده از رایحه هایی نظیر اسطو خودوس یا بهارنارنج می‌تواند باعث شود سالمند کمتر درگیر پرخاش شود. از مزایای رایحه درمانی می‌توان به بهبود خواب، کاهش توهم و افزایش تمرکز اشاره کرد.
